Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu
Bocianie Gniazdo w Ustroniu

Witamy w bocianim gnieździe w Ustroniu

Nasi sponsorzy i partnerzy

Zobacz co słychać w gnieździe

  • 31.07.2024 godz. 8:16

    Beskidek odleciał z gniazda. Nie wrócił na noc. Rozpoczął migrację.

  • 26-31.07.2024

    W gnieździe nocuje Beskidek.

  • 26.07.2024 godz. 9:44-9:46

    Młode bociany odleciały z gniazda. Nie wróciły przez cały dzień i na noc. Rozpoczęły migrację. Wiek młodych: 80, 80, 78, 76 dni. Na gnieździe przebywa samiec - Beskidek.

  • 21.07.2024 godz. ok. 20:30 - 20:45

    Samica - Czantorka nie żyje! Zginęła w kolizji z drutami wysokiego napięcia, w odległości 400 m. od gniazda. Jej obrączka ornitologiczna została odczytana, nie ma wątpliwości.

  • 21.07.2024 godz. 15:58

    Czantorka ostatni raz w gnieździe.

  • 20.07.2024 godz. 17:37 - 18:05

    4 młode bociany obserwowane na łące, 200 metrów od gniazda. Uczyły się żerować. Lipek, Herminek, Brenka i Jaworka rozpoznane na podstawie obrączek. Wiek młodych: 74, 74, 72, 70 dni. Ponowne obserwacje młodych bocianów na tej łące 21.07 i 22.07.

  • 17.07.2024 godz. 11:41 - 11:43

    Pierwszy raz gniazdo puste (2 min), wszystkie młode bociany wyleciały. Wiek młodych: 71, 71, 69, 67 dni. Drugi raz wszystkie młode wyleciały 18.07.2024 6:49 - 6:51. Trzeci raz wszystkie młode bociany poza gniazdem 18.07.2024 7:41 - 8:57 (1 godz. 16 min.).

  • 16.07.2024 godz. 9:23 - 15:35

    Młode bociany Lipek i Herminek odleciały poza okolicę gniazda (wiek: 70 dni). Nie było ich 6 godz. 13 min.

  • 15.07.2024 godz. 16:56

    Pierwszy lot trzeciego, młodego bociana - Brenki (wiek 67 dni). Lot wokół gniazda w niecałą minutę.

  • 15.07.2024 godz. 5:37

    Pierwszy lot czwartego, najmłodszego młodego bociana - Jaworki (wiek 65 dni). Wystartował 5:37, okrążył gniazdo, wylądował na gnieździe 5:38.

  • 14.07.2024 godz. 16:34

    Pierwszy loty drugiego młodego bociana - Herminka (wiek 68 dni). Wystartował 16:34, odleciał od gniazda, wylądował na gnieździe 16:36.

  • 14.07.2024 godz. 9:45

    Pierwszy loty najstarszego młodego bociana - Lipka (wiek 68 dni). Wystartował 9:45, krążył wokół gniazda, wylądował na gnieździe 9:48.

  • 19.06.2024 godz. 21:07

    Potężna burza. Beskidek i Czantorka z młodymi na gnieździe, osłaniały je przed wiatrem i ulewą.

  • 13.06.2024

    Młode bociany zostały zaobrączkowane (czarne obrączki typu ELSA): Lipek - wiek 37 dni - dł. dzioba 100,55 mm.; Herminek - wiek 37 dni - dł. dzioba 94,01 mm.; Brenka - wiek 35 dni - dł. dzioba 85,16 mm.; Jaworka - wiek 33 dni - dł. dzioba 77,37 mm. Obrączkowanie odbyło się dzięki wsparciu i organizacji przez Urząd Miejski w Ustroniu. Obrączkował pan Robert Kruszyk, biolog i ornitolog. Dziękujemy.

  • 9.06.2024

    Pisklęta otrzymały imiona: Lipek, Herminek, Brenka, Jaworka (Imiona związane z regionem.)

  • 4.06.2024

    Ciągłe opady deszczu. Zagrożone życie piskląt.

  • 11.05.2024 godz. 14:11

    Wykluło się czwarte pisklę.

  • 9.05.2024 godz. 21:35

    Wykluło się trzecie pisklę.

  • 9.05.2024 godz. 8:14

    Jedno z jaj zostało odrzucone na koronę gniazda. 7.05 skorupka tego jajka została zgnieciona przez bociany. Zarodek z tego jajka prawdopodobnie obumarł we wczesnej fazie wysiadywania.

  • 7.05.2024 godz. 20:13

    Wykluło się drugie pisklę (w 33 dniu wysiadywania).

  • 7.05.2024 godz. 9:23

    Wykluło się pierwsze pisklę (w 33 dniu wysiadywania).

  • 12.04.2024

    Bocian zaobrączkowany w 2020 w Ustroniu jako pisklę (najstarszy z trójki młodych), został zaobserwowany 12 km na południe od Ustronia w miejscowości Bustřice - Czechy. Zgłaszający podał, że jest to samiec. Poprzednie zgłoszenie 16.05.2023 - 20 km na północ od Ustronia w Pielgrzymowicach. Bociana obrączkował pan Robert Kruszyk. Bocian otrzymał imię Gronik.

  • 21-22.04.2024

    W nocy i rano opady śniegu i deszczu ze śniegiem. Gniazdo zasypane śniegiem. Trwa wysiadywanie 5 jaj.

  • 12.04.2024 godz. 23:19

    Piąte jajko.

  • 10.04.2024 godz. 21:43

    Czwarte jajko.

  • 8.04.2024 godz. 21:29

    Trzecie jajko.

  • 6.04.2024 godz. 21:53

    Drugie jajko.

  • 4.04.2024 godz. 21:28

    Pierwsze jajko.

  • 27.03.2024 godz. 11:15

    Przylot samca - Beskidka (Obrączkowany jako pisklę w 2011, Ligota Burzej Czechowice-Dziedzice, Polska, ma obecnie 13 lat. Gniazduje w Ustroniu co roku od 2017. Obrączka numeryczna zielona, założona nad stawem skokowym, prawa noga, obrączka ornitologiczna metalowa, lewa noga.)

  • 23.03.2024 godz. 14:50

    Przylot samicy - Czantorki (Obrączkowana jako pisklę w 2019, Jesenik n/Odrou, Czechy, ma obecnie 5 lat. Gniazdowała w Ustroniu w 2022 i 2023. Obrączka ornitologiczna metalowa, założona nad stawem skokowym, lewa noga.) Czantorka ma znak szczególny: na karku brakuje piór, co powoduje, że widać czerwoną skórę.

  • 22.03.2024

    Kanał YouTube Bociany Ustroń poleca archiwum sezonu lęgowego 2023. W zakładce Wideo znajdują się filmy ukazujące wydarzenia z gniazda od 30.03 do 16.08.2023. Dziękujemy obserwatorom za przekazywanie faktów z gniazda. Dzięki Waszej aktywności możliwe było stworzenie bogatej bazy nagrań z przekazu na żywo, które posłużyły do wykonania archiwum.

  • 22.03.2024

    Przekaz na żywo z gniazda jest realizowany na kanale YouTube - Bociany Ustroń. Na stronie jest udostępniany aktualny link transmisji. Najlepiej zasubskrybować kanał. Subskrybenci mogą korzystać z czatu na żywo, głosować w ankietach.

  • 22.02.2024

    Prace porządkowe w gnieździe. Redukcja korony gniazda, czyszczenie, drenaż i wyścielenie wnętrza gniazda. Akcję przeprowadził Urząd Miejski w Ustroniu, we współpracy z jednostką Państwowej Straży Pożarnej w Ustroniu; wsparcie pani Alicji ze Stowarzyszenia Przyjaciół Zwierząt AS.

  • 11.08.2023

    Młodszy młody bocian - Malinka, został znaleziony martwy pod słupem elektrycznym - Ukraina, wieś Bresenka, w pobliżu wsi Dibrova, 518 km od Ustronia. Przyczyna śmierci - porażenie prądem. Obrączka, którą Malinka otrzymała 26.06 została odczytana i zgłoszona do centrali obrączkarskiej. Obrączkowanie bocianów dostarcza cennych danych, także tych smutnych. Większość młodych bocianów ginie przed ukończeniem 1 roku życia.

  • 16.08.2023 godz. 9:46-10:18

    Czantorka przebywała na gnieździe. Nie wróciła na noc do gniazda. Koniec sezonu lęgowego 2023.

  • 15.08.2023 godz. 12:54

    Czantorka wróciła do gniazda, po ponad dobie nieobecności.

  • 14.08.2023 godz. 10:22-10:24

    Czantorka przebywała na gnieździe. Nie wróciła na noc do gniazda.

  • 10-14.08.2023

    Na gnieździe przebywa Czantorka.

  • 10.08.2023 godz. 5:29

    Beskidek odleciał z gniazda. Nie wrócił na noc do gniazda.

  • 8.08.2023

    W ciągu dnia, wieczorem i w nocy, w gnieździe przebywają dorosłe bociany: Beskidek i Czantorka.

  • 8.08.2023 godz. 5:10

    Młode bociany odleciały z gniazda. Nie wróciły wieczorem do gniazda. Wiek młodych bocianów: Malinka 84 dni, Jaszek 86 dni.

  • 7.08.2023

    5:22 młode bociany wyleciały z gniazda, a wróciły 18:57, razem z rodzicami. Były poza gniazdem 13 godz. 35 min. Wieczorem, na gnieździe, rodzice karmili młode bociany 4 razy.

  • 7.08.2023 godz. 11:08-11:11

    Gniazdo odwiedził dorosły bocian z czarną obrączką ornitologiczną typu ELSA na lewej goleni. Obrączka nie została odczytana.

  • 6.08.2023

    5:30 starszy młody bocian, Jaszek wyleciał z gniazda. 15:28 młodszy młody bocian, Malinka wrócił do gniazda. 17:05 wyleciał z gniazda. 19:42 wróciły oba młode bociany. Młode bociany rozpoznane na podstawie obrączek.

  • 5.08.2023

    6:21 młode bociany wyleciały z gniazda. Wieczorem wrócił jeden młody - starszy, Jaszek (poza gniazdem 13 godz. 11 min.). Młody bocian rozpoznany na podstawie obrączki. Drugi młody - młodszy, Malinka nie wrócił do gniazda.

  • 30.07.2023

    5:06 młode bociany wyleciały z gniazda, a wróciły 18:04. Były poza gniazdem 12 godz. 58 min. Rodzice również nie przylatywali do gniazda w tym czasie. Poranne wyloty i wieczorne przyloty młodych bocianów również 1.08 (poza gniazdem 10 godz. 36 min.), 2.08 (poza gniazdem 14 godz. 16 min.), 3.08 (poza gniazdem 14 godz. 49 min.), 4.08 (poza gniazdem 14 godz. 24 min.)

  • 18.07.2023 godz. 7:30-7:40

    Pierwsze loty młodych bocianów. Wystartowały: 7:30 (pierwszy), 7:34 (drugi). Wróciły razem 7:40. Wiek młodych bocianów: Malinka 63 dni, Jaszek 65 dni.

  • 26.06.2023 godz. 12:00

    Młode bociany zostały zaobrączkowane (czarne obrączki typu ELSA): Starszy - Jaszek - wiek 43 dni - dł. dzioba 109,7 mm. Młodszy - Malinka - wiek 41 dni - dł. dzioba 101,4 mm. Obrączkowanie odbyło się dzięki uprzejmości Komendanta Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Cieszynie, udziałowi Jednostki Ratowniczo - Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej z Ustronia, organizacji przez Urząd Miejski w Ustroniu. Obrączkował pan Robert Kruszyk, biolog i ornitolog. Dziękujemy.

  • 24.06.2023

    Młode bociany otrzymały imiona związane z regionem: młodszy - Malinka, starszy - Jaszek.

  • 5.06.2023 godz. 8:36

    Czantorka wyrzuciła z gniazda pisklę, które wykluło się 21.05, z piątego jajka. Zostały 2 pisklęta: pisklę, które wykluło się jako pierwsze 14.05, godz. 13:07 oraz pisklę, które wykluło się jako trzecie 16.05, godz. 00:27

  • 2.06.2023 godz. 7:15

    Eliminacja ostateczna. Czantorka zabiła najmłodsze pisklę, które wykluło się z szóstego jajka 22.05, godz. 14:58.

  • 1.06.2023 godz. 20:16

    Czantorka eliminuje najmłodsze pisklę. Nie dokończyła, pisklę przeżyło.

  • 22.05.2023 godz. 14:58

    Wykluło się najmłodsze pisklę, z szóstego jajka. Stan: 4 pisklęta.

  • 21.05.2023 godz. 1:43

    Wykluło się piąte pisklę. Stan: 3 pisklęta, 1 jajko.

  • 19.05.2023 godz. 22:02

    Nie żyje pisklę wyklute 14.05.2023 o godz. 20:54. Przyczyna: zadławienie. Stan: 2 pisklęta, 2 jajka.

  • 17.05.2023

    Śmierć czwartego pisklaka podczas klucia.

  • 17.04.2023

    UWAGA! Przekaz może zawierać sceny drastyczne. Należy pamiętać, że przyroda rządzi się swoimi prawami, które ludziom mogą wydać się okrutne. Przekaz pokazuje życie dzikich bocianów i nie daje podstaw do ingerencji w przebieg lęgu. Nie ingerujemy w przebieg lęgu. Jeżeli się z tym nie zgadzasz - wyłącz przekaz.

  • 17.04.2023

    Ciągłe opady deszczu. Zagrożone życie piskląt.

  • 16.05.2023

    Bocian zaobrączkowany w 2020 w Ustroniu jako pisklę, został zaobserwowany 20 km na północ od Ustronia w Pielgrzymowicach, podczas budowy gniazda. Bociana obrączkował pan Robert Kruszyk. Bocian otrzymał imię Gronik.

  • 16.05.2023 godz. 00:27

    Wykluło się trzecie pisklę.

  • 14.05.2023 godz. 20:54

    Wykluło się drugie pisklę (w 34 dniu wysiadywania).

  • 14.05.2023 godz. 13:07

    Wykluło się pierwsze pisklę (w 34 dniu wysiadywania).

  • 20.04.2023 godz. 21:51

    Szóste jajko.

  • 18.04.2023 godz. 20:14

    Piąte jajko.

  • 16.04.2023 godz. 20:41

    Czwarte jajko.

  • 16.04.2023 godz. 10:02 - 15:36

    Beskidek i Czantorka bronili gniazda, odstraszali obce bociany.

  • 14.04.2023 godz. 21:12

    Trzecie jajko.

  • 12.04.2023 godz. 21:45

    Drugie jajko.

  • 10.04.2023 godz. 22:00

    Pierwsze jajko.

  • 1.04.2023 godz. 9:03

    Przylot samca - Beskidka (Obrączkowany jako pisklę 2011, Ligota Burzej Czechowice-Dziedzice, Polska, ma obecnie 12 lat. Gniazduje w Ustroniu co roku od 2017. Obrączka numeryczna zielona, założona nad stawem skokowym, prawa noga, obrączka ornitologiczna metalowa, lewa noga.)

  • 31.03.2023 godz. 17:30

    Przylot samicy - Czantorki (Obrączkowana jako pisklę w 2019, Jesenik n/Odrou, Czechy, ma obecnie 4 lata. Gniazdowała pierwszy raz w 2022 w Ustroniu. Obrączka ornitologiczna metalowa, założona nad stawem skokowym, lewa noga.)

  • 31.03.2023 godz. 13:25-13:31

    Wizyta bociana bez obrączek.

  • 2.03.2023 godz. 10:00

    Prace porządkowe w gnieździe. Redukcja korony gniazda, czyszczenie, drenaż i wyścielenie wnętrza gniazda.

  • 17.08.2022 godz. 9:26-10:13

    Czantorka ostatni raz przebywała na gnieździe. Nie wróciła na noc do gniazda. Koniec sezonu lęgowego 2022.

  • 15.08.2022 godz. 7:18-8:44

    Beskidek ostatni raz przebywał na gnieździe. Nie wrócił na noc do gniazda.

  • 11-15.08.2022

    Dorosłe bociany, Beskidek i Czantorka na gnieździe.

  • 11.08.2022

    Młode bociany nie wróciły do gniazda (wiek młodych: 79 dni, 78 dni, 77 dni).

  • 3.08.2022 godz. 5:47

    Wyleciały z gniazda 3 młode bociany

  • 2.08.2022 godz. 10:01

    Wyleciały z gniazda 2 młode bociany.

  • 1.08.2022 godz. 17:42-17:43

    Pierwszy lot najstarszego młodego bociana (wiek 69 dni).

  • 10.07.2022 godz. 6:47-6:50

    Walka na gnieździe. Czantorka odparła ataki obcego bociana.

  • 29.06.2022

    Młode bociany zostały zaobrączkowane (czarne obrączki typu ELSA): Najstarszy - Cieszynka - wiek 36 dni - dł. dzioba 92,82 mm. Średni - Polanka - wiek 35 dni - dł. dzioba 90,51 mm. Najmłodszy - Zawodek - wiek 34 dni - dł. dzioba 83,8 mm. Obrączkował pan Robert Kruszyk, biolog i ornitolog.

  • 27.06.2022

    Młode bociany otrzymały imiona związane z regionem: Cieszynka, Polanka, Zawodek.

  • 20.06.2022 godz. 6:56

    Czantorka wyeliminowała najmłodsze pisklę. Zostały 3 pisklęta.

  • 31.05.2022 godz. 10:20

    Wykluło się piąte pisklę.

  • 29.05.2022 godz. 17:00-18:00

    Śmierć czwartego pisklaka podczas klucia.

  • 26.05.2022 godz. 14:30

    Wykluło się trzecie pisklę.

  • 25.05.2022 godz. 10:07

    Wykluło się drugie pisklę.

  • 24.05.2022 godz. 13:05

    Wykluło się pierwsze pisklę (w 33 dniu wysiadywania).

  • 09.05.2022 godz. 16:06

    Walka o gniazdo.

  • 07.05.2022 godz. 03:51

    Skuteczna obrona przed próbą wejścia kuny do gniazda.

  • 02.05.2022 godz. 15:47

    Walki o gniazdo.

  • 29.04.2022 godz. 22:20

    Piąte jajko.

  • 27.04.2022 godz. 21:19

    Czwarte jajko.

  • 25.04.2022 godz. 21:25

    Trzecie jajko.

  • 23.04.2022 godz. 20:58

    Drugie jajko

  • 21.04.2022 godz. 21:31

    Pierwsze jajko.

  • 21.04.2022

    Obrączka nowej Czantorki została odczytana. Samica wykluła się w 2019 w Czechach (Jesenik nad Odrou, 67 km od Ustronia). Dziękujemy panu Robertowi za odczytanie.

  • 16.04.2022 godz. 15:40 i 16:52

    Walki o gniazdo.

  • 14.04.2022 godz. 13:00

    Walka o gniazdo.

  • 13.04.2022 godz. 03:49

    Do gniazda weszła kuna i przepłoszyła bociany.

  • 12.04.2022 godz. 15:34

    Przylot samicy - Czantorki (posiada obrączkę).

  • 11.04.2022 godz. 18.32

    Przylot Beskidka. Obrączka została odczytana. Samiec wykluł się w 2011 (Ligota - Burzej, woj. śląskie, 22 km od Ustronia). Gniazduje w Ustroniu od 2017.

  • 24.02.2022 godz. 10:00

    Prace porządkowe w gnieździe. Redukcja korony gniazda, czyszczenie, drenaż i wyścielenie wnętrza gniazda.

  • 19.12.2021

    Uruchomienie przekazu z gniazda z dźwiękiem.

  • 13.12.2021

    Demontaż zużytego monitoringu, montaż nowej kamery i mikrofonu przy gnieździe bocianów białych w Ustroniu, na ul. Daszyńskiego 72.

  • 09.10.2021

    Rozpoczęcie nowego projektu Bociany Ustroń i premiera nowej strony www.bocianyustron.pl

  • 26.09.2021

    Zakończenie transmisji z gniazda w Ustroniu, na ul. Daszyńskiego 72 i realizacji projektu "Bociany Integrują".

Dowiedz się więcej o bocianach

Wszystkie bociany gniazdujące w Ustroniu od 2007 roku mają na imię

Beskidek i Czantorka.

Bociany białe gniazdujące w Ustroniu,  w sezonie 2024:

Samica – Czantorka obrączkowana jako pisklę w 2019, Jesenik n/Odrou, Czechy, 5 lat. Gniazdowała pierwszy raz w 2022 w Ustroniu, drugi raz w 2023 w Ustroniu. 2024 to jej trzeci sezon lęgowy w Ustroniu. Obrączka ornitologiczna metalowa, założona nad stawem skokowym, lewa noga. Czantorka ma znak szczególny: na karku brakuje piór, co powoduje, że widać czerwoną skórę. 21.07.2024 poniosła śmierć w kolizji z drutami wysokiego napięcia. Obrączka ornitologiczna została odczytana.

Samiec – Beskidek obrączkowany jako pisklę 2011, Ligota Burzej Czechowice-Dziedzice, 13 lat. Gniazduje w Ustroniu co roku od 2017. Obrączka numeryczna zielona, założona nad stawem skokowym, prawa noga, obrączka ornitologiczna metalowa, lewa noga.

W 2022 wychowali 3 młode bociany. W 2023 wychowali 2 młode bociany. W roku 2024 wychowali 4 młode bociany.

Wszystkie pisklęta wychowane w gnieździe w Ustroniu były obrączkowane.

Poprzednie parterki Beskidka (wyklutego Ligota Burzej Czechowice-Dziedzice), to również Czantorki:

  • 2017-2020 – Czantorka bez obrączek. Nie wróciła z migracji w 2021 r.
  • 2021 – Czantorka bez obrączek. Być może wróciła z migracji w 2022, ale Czantorka z obrączkami (wykluta Jesenik n/Odrou, Czechy) przyleciała jako pierwsza, wygrała walki o gniazdo.

Bocian biały (Ciciona ciciona) zajmuje szczególne miejsce w tradycji i kulturze. Obecność tego gatunku w polskim krajobrazie przyrodniczym to powód do dumy, ale też odpowiedzialność za los gatunku. Od roku 1952 jest w Polsce objęty ochroną prawną, a od roku 1997 znajduje się pod ścisłą ochroną gatunkową.

Co 10 lat odbywa się międzynarodowy spis bocianów białych gniazdujących w Europie i Afryce Północnej. Ostatni, siódmy spis z roku 2014 wykazał 45 tysięcy gniazdujących par bocianich. Jest to spadek o 20% w ciągu ostatnich 10 lat. Polska straciła pozycję światowego lidera gdyż obecnie najwięcej bocianów białych gniazduje w Hiszpanii.

Bocian biały jest niewątpliwie najpowszechniej rozpoznawalnym ptakiem, mimo to pojawiają się błędy w jego opisie lub przedstawieniu na obrazach lub grafikach. Kolorem dominującym upierzenia jest biały. Czarne pióra występują tylko na skrzydłach – czarne lotki pierwszego i drugiego rzędu. Dorosłe ptaki mają długie, proste, czerwone dzioby oraz długie czerwone nogi. Bocian biały jest ptakiem brodzącym, a długi dziób i nogi sprawdzają się w terenie, np. w płytkich wodach, na łąkach z wysokimi trawami. Jako ptak brodzący ma szczególnie wydłużoną kość skokową. Porusza się chodząc na palcach, natomiast przyjmując pozycję niską opiera się o podłoże na piętach, zginając wydłużone stopy składające się z kości skokowej i palców stóp. Kość udowa jest znacznie skrócona i ukryta pod piórami. Dzięki tzw. zatrzaskowi w stawie piętowym może długo stać nie tracąc równowagi. Pisklęta wykluwają się białe. Mają czarne lub grafitowe dzioby i nogi. Czarne lotki zaczynają wyrastać już ok 12 dnia życia. Gdy młode bociany osiągają zdolność do lotu, nogi i dziób przebarwiają się na brudno-pomarańczowy. Taka szata utrzymuje przez pierwszy rok życia, później nogi i dziób stają się intensywnie czerwone.

Dorosły bocian ma dość ograniczony repertuar głosowy. Najbardziej znanym odgłosem, jaki wydaje, jest klekot, który powstaje przez szybkie uderzanie górną częścią dzioba o dolną część. Bocian wydaje również inne dźwięki, wyraża swoje niezadowolenie i zaniepokojenie poprzez wydmuchiwane przez dziób powietrze, co przypomina syczenie lub świszczenie. Takie dźwięki są bardzo ciche i można je usłyszeć tylko dzięki mikrofonowi zamontowanemu na gnieździe. Pisklęta wydają więcej dźwięków, komunikują się z rodzicami poprzez piski, skrzeczenia, kwakania. Dziobki kilkudniowych piskląt są jeszcze miękkie. Potrafią klekotać już w wieku 5 dni ale dźwięk klekotania jest bardzo cichy, możliwy do usłyszenia tylko dzięki zamontowany na gnieździe mikrofon.

Menu bociana jest bardzo urozmaicone, ale jest to wyłącznie pożywienie zwierzęce: dżdżownice, węże, ryby, mięczaki, żaby, traszki, jaszczurki, gryzonie, krety, owady (w tym głównie szarańczaki, ale również chrząszcze), pisklęta ptaków i dorosłe osobniki, padlina. Zjada również odpadki zwierzęce pozyskane na wysypiskach śmieci. Może również upolować większe ssaki takie jak karczowniki, łasice, młode zające. Gdy pisklęta są małe otrzymują drobny pokarm (dżdżownice i owady) zwracany przez rodziców, z ich wola na wyściółkę gniazda. Później ten pokarm jest bardziej urozmaicony, ale często jego rodzaj zależny od pogody. W deszczowe dni bociany zbierają głównie dżdżownice, które są najbardziej dostępne. W suche dni polują na takie zwierzęta jak myszy, krety lub zaskrońce.

Gniazda bocianie to dużych rozmiarów konstrukcje zbudowane z gałęzi, korzeni, wewnątrz wypełnione sianem, słomą, obornikiem, kępami trawy z ziemią, zeschłymi roślinami. Najchętniej zakładane są w pobliżu osiedli ludzkich, tam gdzie występują użytki zielone bądź otwarte tereny podmokłe, które w ocenie bocianów stanowią dobre żerowiska. Tak zlokalizowane gniazdo może być użytkowane wiele lat i służyć kilku pokoleniom bocianów. Usytuowanie gniazd zmieniało się wraz z dostępnością miejsc, jednak zawsze wysoko, około 8–20 m nad ziemią. Obecnie zlokalizowane są głównie na słupach, także elektrycznych, niskiego napięcia. Nadal popularne są dachy budynków oraz drzewa, w dalszej kolejności kominy. Gniazda zakładane są również w miejscach nietypowych tj. stogi słomy, ambony myśliwskie. Zakładanie odpowiednich koszy i platform na słupy i dachy przez ludzi ułatwia bocianom zakładanie gniazd i jest ważnym elementem ochrony tego gatunku.

Bociany białe to ptaki wędrowne. Na lęgowiskach w Polsce przebywają około 5-6 miesięcy (między marcem a wrześniem). Dorosłe osobniki, te które przystępowały do lęgu, najczęściej rozpoczynają wędrówkę w sierpniu. Polskie bociany wraz z bocianami ze wschodniej i środkowej Europy lecą wschodnią trasą migracyjną prowadzącą przez Turcję, Bliski Wschód i Egipt. W sierpniu i wrześniu docierają na zimowiska w Czadzie i na południu Sudanu. W następnych miesiącach wiele z nich leci do Etiopii, Kenii. Niektóre z nich przekraczają Równik, docierają do Tanzanii, a nawet do RPA. W lutym instynkt wiedzie je z powrotem do miejsc lęgowych. Młode bociany w pierwszym roku życia pozostają w Afryce lub migrują na Bliski Wschód, gdzie spędzają lato. Zdarza się, że wracają do Polski, ale pozostają w stadach ptaków nielęgowych. Powodem migracji u ptaków są zmiany pogodowe związane z porami roku oraz brak pożywienia zimą na terenach lęgowych.

Bociany białe osiągają dojrzałość płciową w wieku 3-4 lat. Wraz z przylotem dorosłych bocianów do gniazd rozpoczyna się okres lęgowy. Partnerzy zwykle docierają do gniazd oddzielnie, w odstępie kilu do kilkunastu dni. Pierwsze osobniki wracają w połowie marca, ale najliczniej bociany powracają na początku kwietnia. Lęg bocianów rozpoczyna się zwykle w kwietniu. Zdarzają się spóźnione lęgi, gdy jaja pojawiają się w maju, a nawet czerwcu. Bociany nie są sobie wierne, mogą przystępować do lęgu co roku z innym partnerem, bardziej przywiązane są do gniazda. Z tego względu dochodzi do walk o gniado, gdyż chętnych do zajęcia gniazda może być więcej. W konfliktach, które bywają krwawe, dochodzi często do straty jaj lub śmierci piskląt. Strony konfliktu, zarówno samce i samice, potrafią walczyć zaciekle, doznają obrażeń i może dojść do śmierci któregoś z nich. Po kilku dniach kopulacji (do kilkunastu dni) samica składa zwykle od 3 do 5 białych jaj. Gdy zdarzy się utrata jaj samica jest zdolna znieść ogółem nawet 7 jaj. Zniesienia odbywają się o zmroku lub nocą, co drugą dobę. Zdarzają się zniesienia co 3 doby. Bardzo rzadko dochodzi do niebezpiecznego powikłania – zaparcia jaja. Jeżeli samica poradzi sobie z tym problemem, to przerwa między znoszeniem kolejnych jaj wynosi 4 doby.

Okres inkubacji jaj trwa 32-34 dni, rzadziej 35-36 dni. Najczęściej ciągłe wysiadywanie rozpoczyna się od drugiego jaja, dlatego dwa najstarsze pisklęta klują się w odstępie zaledwie kilkugodzinnym. Najbardziej doświadczone pary potrafią tak regulować inkubację jaj, że 3 starsze pisklęta klują się w czasie krótszym niż 24 godziny (taki przypadek miał miejsce w Ustroniu, w roku 2009). Klucie kolejnych piskląt wydłuża się w czasie, są one mniejsze w porównaniu ze starszym rodzeństwem, a tym samym mają mniejsze szanse na przeżycie. Dlatego najliczniejsze lęgi bocianów składają się z 2 – 3 piskląt, znacznie rzadziej wychowują się 4 pisklęta, a do rzadkości należą lęgi z 5 pisklętami. Niezwykle rzadko pojawiają się doniesienia o wychowaniu 6 piskląt. Waga piskląt po wykluciu to 70-75 gramów. Rosną bardzo szybko, karmione na początku nawet co godzinę, po 4 dniach podwajają swoją wagę. Mając 50 dni osiągają wielkość dorosłego ptaka, a więc wysokość ok. 100 – 110 cm. W wieku 60 dni są zdolne do lotu. Czas pierwszych lotów może się przesunąć do osiągnięcia przez bocianięta wieku 70 dni.

Dorosłe bociany w okresie lęgu po równo dzielą się obowiązkami: na zmianę wysiadują jaja, regularnie zmieniają się w opiece nad pisklętami, na zmianę żerują i na zmianę karmią młode. Gdy bocianięta osiągają wiek około 4 tygodni mogą już zostawać same. Wtedy oboje rodzice żerują i karmią młode, zaspokajając ich wzrastające potrzeby. Gdy młode bociany stają się zbyt napastliwe rodzice przylatują do gniazda tylko na karmienia, a noce spędzają poza gniazdem, w niewielkiej odległości. Młode bociany po osiągnięciu umiejętności lotu odbywają wędrówki na żerowiska za rodzicami, ale zawsze na noc wracają do gniazda. Rodzice nadal je karmią, nawet kilka razy dziennie. Na przełomie lipca i sierpnia młode bociany opuszczają gniazdo, gromadzą się na łąkach lub polach w liczne stada, tworząc tak zwane „sejmiki bocianie”. Najliczniejszą grupą na sejmiku są młode bociany, ale dołączają do nich bociany nielęgowe: roczne, dwuletnie, trzyletnie, starsze ptaki, które nie przystąpiły do lęgu. W takim składzie rozpoczynają migrację, opuszczają Polskę i docierają do Afryki. Bociani rodzice po odlocie młodych pozostają w okolicy gniazda. Intensywnie żerują uzupełniając energię, a w pierwszej połowie sierpnia rozpoczynają migrację. Wtedy stada migrujących ptaków mają inny skład, mniej jest w nich młodych bocianów, a więcej dorosłych. Młode bociany z późnych lęgów i ich rodzice rozpoczynają migrację odpowiednio później, ale do końca sierpnia większość ptaków odlatuje. Zdarza się, że niektóre osobniki zwlekają i jeszcze we wrześniu można je obserwować na żerowiskach.

Podczas migracji, dzienne przeloty bocianów to dystans od kilkudziesięciu do kilkuset kilometrów, co zależy głównie od pogody. Bociany białe przemieszczają się lotem szybowcowym, z wykorzystaniem wznoszących prądów powietrznych. Przy silnym wietrze przeciwnym oraz zachmurzeniu pokonany dystans dzienny jest krótki. W Sudanie, nad pustynią bociany mogą przelecieć dziennie nawet 500 km.

Ważnym elementem pozyskania wiedzy o zwyczajach bocianów jest ich obrączkowanie. Bocianom, zwłaszcza młodym, przed osiągnięciem dojrzałości do lotu, zakłada się obrączki na nogi. Numer takiej obrączki można odczytać używając niewielkiej lornetki. Dzięki obrączkom można śledzić losy poszczególnych osobników, poznać wędrówki, indywidualne zwyczaje i upodobania. Dlatego tak ważne jest odczytywanie obrączek na obserwowanych ptakach oraz zgłaszanie ich do stacji ornitologicznej ring.stornit.gda.pl

Wraz z rozwojem technologii, latach 90-tych ubiegłego wieku, pojawiła się możliwość śledzenia losów bocianich i badania tras migracji poprzez wyposażenie bocianów w nadajniki satelitarne. Od roku 2012 zaczęto wykorzystywać sieć telefonii komórkowej, co spowodowało, że koszt takich badań znacznie się obniżył. Nadajniki – logery GPS ważą zaledwie 5 gramów. Zakładane są na plecy bocianów za pomocą szelek, jak plecaczki. W sierpniu 2021 migrację trasą wschodnią rozpoczęło 35 bocianów białych wyposażonych w logery GPS: z Polski, Niemiec, Danii, Litwy, Grecji, Turcji.

Podglądanie bocianów dzięki zainstalowaniu na gnieździe kamery, stało się bardzo popularne. Coraz więcej gmin decyduje się na taki monitoring. W sezonie 2021 w Polsce takich kamer przy gniazdach bocianich było około 60. Transmisja internetowa z dźwiękiem z gniazda w Ustroniu realizowana w latach 2007-2021 umożliwiła poznanie zwyczajów bocianów białych. Obserwatorzy stworzyli bogatą bazę wiedzy o okresie lęgowym tych ptaków. Byli świadkami chwil radosnych, ciekawych, zastanawiających, trudnych ale również tragicznych. Obserwacje wykazały jak trudno jest zrozumieć prawa przyrody i jak jeszcze trudniej jest je respektować.

Średnia długość życia bocianów to 8-9 lat. Osobniki 20-letnie stanowią jedynie 2 % populacji. Zanotowano osobniki 30-letnie, które jeszcze przystępowały do lęgu, ale na wolności zdarza się to bardzo rzadko. Najwyższa śmiertelność dotyczy ptaków młodych. W pierwszym roku życia ginie 60-75 %. Statystyki są bardzo smutne – średnio ze 100 młodych bocianów po 10 latach od wyklucia, pozostają przy życiu jedynie 2 ptaki.

Przyczyny śmierci bocianów można podzielić na dwie grupy: naturalne (związane z pogodą, drapieżnictwem, chorobami) i antropogeniczne (spowodowane działalnością człowieka).

Przyczyny naturalne stanowią główny powód strat lęgowych. Zdarzają się straty jaj lub piskląt na skutek ataków obcych bocianów. Para rodzicielska nierzadko dokonuje eliminacji piskląt, redukując osobniki słabsze, lub dostosowując liczbę piskląt do swoich możliwości. Często dochodzi do śmierci piskląt na skutek ciągłych, ulewnych opadów deszczu – wychłodzenie, wycieńczenie z powodu niemożności dostarczenia pokarmu przez rodziców, a nawet utopienie z powodu gromadzącej się wody deszczowej.

Największym zagrożeniem dla bocianów są linie elektryczne. Głównym powodem śmierci lotnych bocianów, zwłaszcza młodych, które dopiero doskonalą umiejętność latania, są kolizje z napowietrznymi przewodami lub porażenie prądem podczas siadania na transformatorach.

Niemniejszy problem stanowią śmieci przynoszone do gniazda. Wraz z sianem, gałęziami dorosłe bociany przynoszą do gniazda folie, sznurki, żyłki co stanowi śmiertelne zagrożenie dla piskląt, ale także dla dorosłych ptaków. Folie powodują, że gniazdo staje się niedrożne i może w nim zalegać woda deszczowa. Sznurki i żyłki łatwo oplątują się o nogi bocianów. W wyniku szarpania dochodzi do zaciskania pętli, a w konsekwencji powstają obrażenia, dochodzi do zakażenia, deformacji lub obumierania tkanki. W gnieździe w Ustroniu w latach 2009-2016 gniazdował samiec, który z upodobaniem przynosił do gniazda różne folie, im większe tym lepiej. W roku 2011 przyniósł do gniazda sznurek, w który zaplątała się samica. Jej dramat trwał 34 dni zanim wyswobodziła się z niego, co było możliwe tylko dzięki temu, że sznurek okazał się nietrwały. Usuwajmy i utylizujmy plastikowe sznurki porzucone na polach i łąkach ale także wokół własnych gospodarstw domowych. Segregujmy śmieci, ograniczmy używanie folii, sprzątajmy folie, które porwał wiatr. Dzięki takiej postawie usuniemy chociaż część zagrożeń, być może uratujemy życie któremuś z bocianów.

Ochrona bociana białego to zadanie dla nas wszystkich. Warto poszerzyć wiedzę o tych ptakach, poznać ich potrzeby, zapobiegać zagrożeniom aby nigdy nie zniknęły z polskiego krajobrazu.

Stowarzyszenia i organizacje działające na rzecz bocianów białych:

  1. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura”
  2. OTOP – Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
  3. Grupa EkoLogiczna
  4. Grupa Badawcza Bociana Białego
  5. Stacja ornitologiczna – Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk

Literatura:

  1. „Bocian. Biografia nieautoryzowana” – A. Zbyryt, P. Tryjanowski
  2. „Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana” – A. G. Kruszewicz
  3. „Boci@n. Materiały edukacyjne” – D. Szulc-Guziak
  4. „Bociany i Boćki” – Z. Jakubiec, P. Szymoński
  5. „Bocian” – I. Kaługa
  6. Dla najmłodszych: „Tuli Tuli opowiadania, kto gdzie mieszka. Bocian z Łąki” – Z. Stanecka
Rozwiń i czytaj dalej

Poznaj historię gniazda

Projekt „Bociany Integrują” był realizowany w latach 2007-2021. 28.02.2007 został uruchomiony przekaz z dźwiękiem na gnieździe bocianów białych w Ustroniu, przy ul. Daszyńskiego 72. Gniazdo znajduje się na wysokim kominie (ok. 12 m). W latach 1923-1939 znajdowała się tu Śląska Fabryka Kawy Słodowej. Po II wojnie światowej mieszkańcy założyli na kominie platformę pod gniazdo bocianie.

W roku 2007 bociany gniazdujące w Ustroniu otrzymały imiona: Beskidek i Czantorka.

Z powodu zainfekowania gniazda przez grzyb Aspergillus furmigatus zostało ono wymienione. 02.11.2007 odbył się montaż nowego gniazda.

Projekt Bociany Integrują:

W ciągu 15 sezonów lęgowych, w latach 2007-2021, w gnieździe w Ustroniu zostało zniesionych 66 jaj, wykluło się 45 piskląt, wychowało się 25 młodych bocianów.

W roku 2011 odbyła się udana adopcja pisklaka w gnieździe.

Od roku 2017 gniazdo zajmował samiec z obrączkami, obrączkowany jako pisklę w 2011 (ok 20 km od gniazda w Ustroniu, Ligota Burzej, Czechowice-Dziedzice).

Efekt lęgu w poszczególnych latach:

2021 – 2 młode bociany
2020 – 3 młode bociany
2019 – 1 młody bocian
2018 – 3 młode bociany
2017 – przejęcie gniazda przez samca z obrączkami, strata lęgu
2016 – 3 młode bociany
2015 – 3 młode bociany
2014 – strata lęgu
2013 – strata lęgu
2012 – 3 młode bociany
2011 – 2 młode bociany (w tym jeden adoptowany)
2010 – 2 młode bociany
2009 – 3 młode bociany
2008 – para bocianów na gnieździe
2007 – strata lęgu

26.09.2021 przekaz z gniazda został wyłączony, a Projekt „Bociany Integrują” zakończony. Podjęcie starań zmierzających do uruchomienia nowego projektu w sezonie lęgowym 2022.

Pobierz szczegółowe kalendarium 2007-2021.